Ngày 1-9-1858, liên quân Pháp- Tây Ban Nha gồm 2.350 binh lính trên 16 chiến hạm tấn công vào cửa biển Đà Nẵng mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta. Cùng với quân đội triều đình nhà Nguyễn và đồng bào toàn tỉnh, nhân dân Hội An xông ra trận tuyến tham gia đào hào đắp lũy, kiên cường đánh giặc dưới sự chỉ huy của Lê Đình Lý, Nguyễn Tri Phương.

Sau ngày quê hương được giải phóng, đất nước thống nhất; Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hội An đã tập trung mọi nguồn lực để phát triển kinh tế- xã hội, đảm bảo an ninh- quốc phòng và đã đạt được những thành tựu to lớn. Đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện và nâng cao về mọi mặt. Diện mạo phố thị, làng quê, hải đảo ngày càng khởi sắc. Những năm gần đây, Hội An tiếp tục có bước phát triển nhanh, trở thành một trong những trung tâm du lịch của khu vực miền Trung và cả nước.

Sự hình thành và phát triển của đô thị- thương cảng Hội An đã có ý nghĩa quyết định đến diễn trình lịch sử và diện mạo di sản văn hóa Hội An khá đa dạng, phong phú, đậm bản sắc đặc trưng. Hơn nữa, di sản văn hóa Hội An do tiền nhân sáng tạo trong lịch sử đã vượt qua sự tác động khắc nghiệt của môi trường tự nhiên, xã hội, sự tàn phá của chiến tranh, thời gian và cho đến nay vẫn được bao thế hệ con người Hội An trân trọng, nâng niu, giữ gìn, bảo tồn, phát huy.

Diễn trình lịch sử hình thành và phát triển của đô thị- thương cảng Hội An đã có ý nghĩa quyết định đến diện mạo di sản văn hóa Hội An khá đa dạng, phong phú và đậm bản sắc đặc trưng.